Kartki papieru, długopisy lub flamastry.

1. Ćwiczenie rozpoczyna się na plenum. Osoby uczestniczące otrzymują kartki, na których zapisują dyskryminujące wypowiedzi czy sytuacje, których doświadczyły, które usłyszały czy też z którymi spotkały się w mediach itd. Następnie przekazują je osobie prowadzącej. Tę część można również przeprowadzić w innym momencie, np. w trakcie wcześniejszych zajęć dotyczących dyskryminacji, w ten sposób wprowadzając kolejny stopień doświadczenia tematu.

2. Następnie osoba prowadząca wyjaśnia, że zadaniem uczestniczek i uczestników będzie odegranie scenek.

Na początku założą oni symboliczną niewidzialną kamizelkę ochronną, którą po zakończeniu odgrywania scenek zdejmą. W ten sposób nastąpi jasne odgraniczenie się od przyjętej roli i emocji powstałych podczas odgrywania scenki.

Po wyjaśnieniu reguł i założeniu kamizelki uczestniczki i uczestnicy wybierają jedną z czterech ról:

• osoby reprezentującej dyskryminujące stanowisko (rola A),
• osoby dyskryminowanej (rola B),
• obserwatorki/obserwatora osoby z rolą A,
• obserwatorki/obserwatora osoby z rolą B.

Ważne jest, żeby wybór roli był całkowicie dobrowolny i niekoniecznie związany z dotychczasowymi doświadczeniami. Następnie utworzone zostają grupy, w których występuje każda z czterech ról. Warto zwrócić uwagę na dopasowanie językowe grup, aby mogły się one koncentrować na treści, a nie na języku.

3. Grupy losują kartkę lub kilka kartek z dyskryminującymi wypowiedziami / sytuacjami i udają się w odosobnione miejsce.

Osoba z rolą A zaczyna scenkę, odczytując z karty dyskryminującą wypowiedź.
Osoba z rolą B spontanicznie na nią reaguje. Jej zadaniem jest znalezienie argumentów i celnych odpowiedzi na uogólniający i dyskryminujący komentarz.
Zadaniem obserwatorek i obserwatorów jest analiza zachowania osób odgrywających role, a w przypadku eskalacji przerwanie ćwiczenia.

• Jakie argumenty i strategie retoryczne są używane?
• Kto ma trudniejsze zadanie, kiedy powstają silne emocje, i z jakiego powodu?
• Komu jest kogo łatwiej przekonać?

Po kilku minutach dialogu osoby uczestniczące mają możliwość zamiany ról.

Po odegraniu scenek następuje wspólna refleksja, poprzedzona zdjęciem przez osoby uczestniczące symbolicznych, niewidzialnych kamizelek ochronnych. Każda osoba może podzielić się swoimi wrażeniami i opisać swoje emocje. Następnie grupa wymienia zaobserwowane trudności i szuka wspólnie skutecznych narzędzi odpierania zachowań i wypowiedzi dyskryminujących, tak by rozwinąć i wzmocnić swoje umiejętności w tym zakresie.

1. W zależności od doświadczenia grupy można zaplanować mniej lub więcej czasu na odegranie poszczególnych ról.
2. W przypadku dłuższych scenek obserwatorki i obserwatorzy zapisują, jakie zastosowano argumenty i strategie argumentacyjne. W tym celu warto przygotować arkusz obserwacji.
3. W przypadku krótkich scenek dobrze sprawdza się metoda cebuli zamiast czteroosobowych grupek. W tej wersji osoby z rolą A ustawiają się w zewnętrznym kręgu wokół kręgu osób z rolą B. Po odegraniu scenki na ustalony sygnał osoby prowadzącej przesuwają się w ustalonym kierunku o ustaloną liczbę kroków, w ten sposób zyskując nowego partnera lub partnerkę do wykonania kolejnego zadania.
4. Można też rozszerzyć ćwiczenie i wprowadzić rolę osoby (lub osób), która w odgrywanych sytuacjach sama nie jest celem dyskryminującej wypowiedzi, ale reaguje na to, co widzi i słyszy.

• Ćwiczenie jest wymagające zarówno pod względem treści, jak i dojrzałości emocjonalnej osób uczestniczących, dlatego zalecane jest tylko w grupach, w których występuje odpowiedni poziom wzajemnego zaufania.
• Ćwiczenie należy tematycznie przygotować na poprzedzających zajęciach. Niezbędne jest porozumienie co do tego, jakie wypowiedzi i zachowania są dyskryminujące oraz wspólna wola znalezienia narzędzi, które im przeciwdziałają.
• Po przedstawieniu ćwiczenia warto zwrócić uwagę na to, że może być ono dla niektórych osób uczestniczących intensywne emocjonalnie. Każda osoba ma w tym momencie możliwość przyjęcia roli biernej lub opuszczenia sali.